Zzp-doktersassistentes in de huisartsenpraktijk: waarom dit (nog steeds) geen goed idee is
In een krappe arbeidsmarkt grijpen steeds meer huisartsenpraktijken naar creatieve oplossingen om hun roosters rond te krijgen. Eén van die oplossingen is het inzetten van doktersassistentes op zzp-basis. Ondanks dat dit in de praktijk nog regelmatig voorkomt, is het juridisch en fiscaal gezien geen houdbare constructie. Sterker nog: de Belastingdienst beschouwt dit vrijwel altijd als verkapt dienstverband, en dat kan forse consequenties hebben. In deze blog leggen we uit waarom, wat de actuele stand van zaken is rond de Wet DBA, en wat de mogelijke risico’s zijn—inclusief een concreet kostenvoorbeeld.
Wat zegt de wet?
Sinds de invoering van de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) in 2016 is het belangrijk om per opdracht te toetsen of er sprake is van een echte zelfstandige relatie, of van een (verkapt) dienstverband. De Belastingdienst kijkt hierbij vooral naar drie criteria:
- Is er sprake van een gezagsverhouding?
Denk aan het volgen van aanwijzingen, inroostering, controle op werktijden en werkwijze. - Is er sprake van een verplichting tot persoonlijke arbeid?
Moet de opdrachtnemer het werk zelf doen, of mag hij/zij zich laten vervangen? - Is er sprake van een looncomponent?
Wordt er structureel betaald voor gewerkte uren?
Als aan deze drie criteria wordt voldaan, is er eigenlijk sprake van een arbeidsovereenkomst—en dus géén zzp-relatie.
Voor doktersassistentes is de situatie helder: zij werken vrijwel altijd onder directe aansturing van een huisarts, binnen het team, met vaste werktijden, en volgens protocollen. De gezagsverhouding is evident. Dat betekent dat het werken als zzp’er in deze functie juridisch gezien niet is toegestaan.
De huidige status van de Wet DBA en handhaving
De handhaving van de Wet DBA werd jarenlang uitgesteld, maar dat is aan het veranderen. Sinds 2023 wordt er weer actiever gehandhaafd, met name bij sectoren waar veel zzp-constructies voorkomen die eigenlijk niet kunnen volgens de wet—zoals de zorg.
Er wordt nu gericht geïnspecteerd door de Belastingdienst en de Arbeidsinspectie. Praktijken kunnen bij controle achteraf (tot 5 jaar terug) naheffingen opgelegd krijgen, inclusief boetes en rente. En belangrijk: ook de doktersassistente zelf kan financieel worden geraakt als de VAR of modelovereenkomst onjuist blijkt te zijn toegepast.
Wat zijn de risico’s voor de huisartsenpraktijk?
Wanneer de Belastingdienst oordeelt dat er sprake was van een dienstverband, dan kan dit leiden tot:
- Loonbelasting en premies over het volledige bedrag dat aan de zzp’er is betaald;
- Premies werknemersverzekeringen (WW, WIA, Zvw);
- Boetes en rente over de nageheven bedragen;
- Eventuele nabetaling van pensioenpremies als de assistente onder een cao valt.
Concreet rekenvoorbeeld
Stel: een huisartsenpraktijk zet één zzp-doktersassistente in voor gemiddeld 24 uur per week, tegen een tarief van €50 per uur, voor de duur van één jaar (uitgaande van 45 werkweken).
Kosten voor de praktijk aan de zzp’er:
- 24 uur x €50 = €1.200 per week
- €1.200 x 45 werkweken = €54.000 per jaar
Bij naheffing (voorbeeldberekening):
- Loonheffing en premies: ca. 40% van het brutobedrag → €21.600
- Boete en rente (bij grove nalatigheid): stel 25% → €5.400
Totaal risico bij naheffing: €27.000
En dan zijn eventuele pensioenafdrachten, juridische kosten en reputatieschade nog niet eens meegerekend.
Wat is wél een goede oplossing?
Huisartsenpraktijken hebben uiteraard behoefte aan flexibiliteit. De oplossing zit niet in schijnconstructies, maar in legale en duurzame alternatieven, zoals:
- Het inschakelen van uitzend- of detacheringsbureaus die de risico’s afdekken;
- Tijdelijke contracten via payroll of bemiddeling;
- Parttime inzet van vaste assistentes die meer uren willen werken;
- Het opbouwen van een vaste flexibele schil via een betrouwbare partner zoals HAFLEX.
Tot slot
We begrijpen dat de druk hoog is en de verleiding groot. Maar zzp-constructies voor functies als doktersassistente zijn juridisch onhoudbaar, hoe nijpend het personeelstekort ook is. Voorkom financiële en juridische problemen door de juiste keuzes te maken en laat je goed adviseren.
Heb je vragen over het inzetten van flexibel personeel in jouw praktijk? Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.
info@haflex.nl
085-2127728
